เครื่องชั่งน้ำหนัก (Scale) เป็นเครื่องมือที่ใช้บอกน้ำหนักสิ่งของ เครื่องชั่งมีหลายชนิด ซึ่งมีความเหมาะสมแตกต่างกันไปกับน้ำหนักสิ่งของที่จะชั่ง ดังนั้น จำต้องเลือกเครื่องชั่งให้เหมาะสมกับสิ่งของที่จะชั่ง ดังนั้น จึงต้องเลือกเครื่องชั่งให้เหมาะสมกับสิ่งของที่จะชั่ง

หน่วยที่ใช้ในการชั่ง คือ กิโลกรัม(กก.) และกรัม(ก.) ซึ่งเป็นหน่วยที่นิยมใช้ในการบอกน้ำหนัก

โดยการเลือกเครื่องชั่งนั้นควรดูวัตถุประสงค์ของสิ่งที่จะชั่งให้ดีเพื่อเลือกเครื่องชั่งให้เหมาะสมกับการใช้งานและลักษณะงาน

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับเครื่องชั่งน้ำหนัก

ความสามารถในการอ่านค่า (Readability)

        ความสามารถในการอ่านค่าของเครื่องชั่งน้ำหนัก คือ ความแตกต่างที่น้อยที่สุดระหว่างค่าสองค่าที่สามารถอ่านค่าได้บนเครื่องชั่ง สำหรับเครื่องชั่งที่มีหน้าจอดิจิทัล คือ ช่วงของตัวเลขที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงที่น้อยที่สุด อาจเรียกว่า “ความละเอียด” ของเครื่องชั่ง

 

ความสามารถในการอ่านค่ามาตรฐานของเครื่องชั่ง

ประเภทของเครื่องชั่ง ความละเอียดความละเอียด (กรัม)ตำแหน่ง
Ultra-micro balances 1d* 0.1 µg0.0000001 g 7 ตำแหน่ง
Micro balances 1d 1 µg0.000001 g 6 ตำแหน่ง
Semi-micro balances 1d 0.01 mg0.00001 g 5 ตำแหน่ง
Analytical balances 1d 0.1 mg 0.0001 g 4 ตำแหน่ง
Precision balances 1d 1 g to 1 mg 1 g to 0.001 g 0-3 ตำแหน่ง

 * 1d = 1 digit = ช่วงของตัวเลขที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงที่น้อยที่สุด

 

พิกัดสูงสุดที่ชั่งได้ (Capacity)

        คือ ค่าน้ำหนักสุงสุดที่เครื่องชั่งสามารถอ่านค่าได้ เช่น พิกัดน้ำหนัก 500 กรัม ชั่งได้ละเอียด 0.01 กรัม หรือ พิกัดน้ำหนัก 3,000 กรัม ชั่งได้ 0.1 กรัม  โดยปกติเครื่องชั่งที่มีความละเอียดมากกว่าจะมีพิกัดต่ำกว่าเครื่องชั่งที่ มีความละเอียดต่ำกว่า

 

ความเป็นเชิงเส้น (Linearity)

        คือ ค่าความผิดพลาด ± ของเครื่องชั่งที่ใช้งานในสภาพแวดล้อมปกติ ทดสอบจากการใช้ตุ้มน้ำหนักขนาดต่างๆ กันชั่งไปเรื่อยๆ จนถึงพิกัดสูงสุดของเครื่องชั่ง ตัวอย่างเช่น เครื่องชั่งพิกัดสุงสุด 500 กรัม มีค่าความเป็นเชิงเส้น ±0.02 กรัม เมื่อนำตุ้มน้ำหนักมาตรฐานวางบนเครื่องชั่ง เพื่อทดสอบความผิดพลาดของเครื่องชั่งตั้งแต่ 1 กรัม ถึง 500 กรัม น้ำหนักของเครื่องชั่งที่อ่านได้จะมีค่า ± ไม่เกิน 0.02 กรัม ตลอดช่วงของการชั่ง จึงจะถือว่าเครื่องชั่งนี้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานตามที่โรงงานระบุไว้

 

ความเสถียร (Repeatability)

คือ ความสามารถของการชั่งน้ำหนัก โดยค่าน้ำหนักที่ได้ต้องมีค่าเท่าเดิมภายในสภาพแวดล้อมเดิมเมื่อเวลาผ่านไป ในความเป็นจริงทำได้ยากมาก

โดยทั่วไปแล้วเครื่องชั่งที่มีความละเอียด สูงมากๆ การวัดความเสถียรไม่ได้ขึ้นอยู่กับเครื่องชั่งเท่านั้น ยังมีสภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อค่าน้ำหนักอีก เช่น กระแสลม อุณหภูมิ แรงสั่นสะเทือน ซึ่งขึ้นอยู่กับทักษะของผู้ชั่งว่าจะควบคุมปัจจัยเหล่านี้อย่างไรให้ส่งผล กระทบน้อยที่สุด